Porady rolnicze

Fizjostymulatory są to preparaty wykorzystywane w uprawie roślin dla usprawnienia procesu ich wzrostu i rozwoju. Oddziałują one na szeroko pojęty metabolizm rośliny, stanowiący podstawę wszelkich procesów fizjologicznych zachodzących w roślinie. Stymulują pobieranie składników mineralnych z podłoża, wzrost rośliny, a przy tym zwiększają jej odporność na niekorzystne warunki zewnętrzne zarówno klimatyczne, jak i spowodowane środkami chemicznymi pochodzącymi ze środków ochrony roślin czy też atakującymi roślinę w wyniku zanieczyszczenia środowiska.

Nareszcie nadeszła wiosna, za nami pierwsze lustracje pól połączone z oceną przezimowania roślin i stanu upraw. Tam, gdzie obsada i kondycja roślin po zimie jest zła – trzeba dokonać szczegółowej analizy i podjąć męską decyzję – zlikwidować plantację i przesiać pole innymi roślinami, np. zbożami jarymi, kukurydzą, burakami cukrowymi, albo pozostawić plantację i ją ratować. Z informacji, które posiadam rzepak ozimy i zboża ozime przezimowały w Polsce różnie, ale prawie wszędzie na plantacjach wystąpiły większe lub mniejsze uszkodzenia roślin, spowodowane różnymi czynnikami atmosferycznymi. Niektóre plantacje są na granicy ekonomicznej opłacalności ich dalszej uprawy i prawdopodobnie będą wymagały likwidacji. Sytuację komplikują porażenia roślin przez różnego rodzaju patogeny grzybowe i bakteryjne, do których doszło już w czasie zimy pod śniegiem, albo lodem, a na wiosnę zjawisko to się jeszcze bardziej nasiliło. Na zbożach obserwuje się  pleśń śniegową, a na rzepaku szarą pleśń i suchą zgniliznę kapustnych. To komplikuje dodatkowo sytuację i pogarsza i tak nienajlepszą kondycję roślin, nadwątloną długotrwałą zimą.

Fuzarioza kłosów jest powszechną porażającą kłosy zbóż choroba grzybową, której, objawy obserwować można na całym świecie. Szkodliwość infekcji kłosów przez grzyby z rodzaju Fusarium wiąże się z obniżką plonu oraz pogorszeniem jakości ziarna. Mikotoksyny wytwarzane przez grzyby z rodzaju Fusarium są następstwem porażenia kłosów w okresie kwitnienia i dojrzewania ziarna.

Zdecydowana większość patogenów porażających zboża wymaga do swojego rozwoju wysokiej wilgotność powietrza i gleby, czemu sprzyjają intensywne opady deszczu. Mają one również swoje minimalne wymagania temperaturowe. Systematyczna lustracja plantacji oraz dobra znajomość biologii patogenów w wielu przypadkach umożliwia znaczne ograniczenie ilość wykonywanych zabiegów, głównie dzięki szybkiemu rozpoczęciu ochrony i doborze właściwych środków.

W ujęciu historycznym różne czynniki odgrywały dominującą rolę we wzroście produkcji roślinnej. Niewątpliwie przełom wiąże się z rozwojem nauki. W XIX wieku wprowadzono zmianowanie roślin, zaś w wieku XX wpływ na wzrost produkcji roślinnej miały już postęp biologiczny (nowe odmiany), chemiczny (nawozy mineralne, środki ochrony roślin, antywylegacze - retardanty), technologiczny itd. Współcześnie wiadomo, że dominującą rolę w kształtowaniu plonów odgrywają nawozy mineralne.

Plonowanie zbóż i rzepaku zależy od bardzo wielu czynników. Wysokość i jakość plonu determinowana jest m.in. wyborem odpowiedniej odmiany, warunkami siedliskowymi, glebowymi, przebiegiem pogody. Jednak największy wpływ na poziom plonowania ma odpowiednio prowadzona agrotechnika, uwzględniająca ochronę chemiczną roślin, zabiegi ograniczające osypywanie się nasion przed i w trakcie zbioru oraz nawożenie. Najczęściej roślinom dostarcza się makroelementów /azot, potas, fosfor, wapń/, nie mniej jednak nie wolno zapominać o dostarczaniu mikroelementów, które także wpływają na kondycję uprawy, a co za tym idzie oddziałują na jakość plonu.

Postęp biologiczny w hodowli nowych odmian jest procesem związanym z doskonaleniem cech genetycznych rzepaku, który ma pomóc producentowi w uzyskaniu wysokich plonów o najwyższych parametrach jakościowych. Stąd odmiany rzepaku o dużej wartości gospodarczej i jednocześnie pożądanej reakcji na określone warunki agrotechniczno-przyrodnicze stanowią istotny element produkcji roślinnej i są ważnym czynnikiem kształtującym wielość i jakość plonu. Podstawowymi kryteriami wyboru odmiany rzepaku do uprawy są: plon nasion, wymagania siedliskowe, wczesność dojrzewania, zimotrwałość, odporność roślin na wyleganie i podatność na choroby. Jednak określenie celu uprawy powinno być podstawowym kryterium wyboru odmiany. Prawidłowy dobór odmiany pozwala osiągnąć wysokie, stabilne plony przy zachowaniu optymalnych nakładów. Najwyższą opłacalność produkcji można osiągnąć przy wykorzystaniu indywidualnych cech każdej odmiany i podzieleniu powierzchni uprawy – wyborze kilku odmian, co zabezpiecza producenta przed stratami spowodowanymi m.in. niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi.

Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych opublikował wstępne wyniki plonowania odmian rzepaku ozimego w doświadczeniach porejestrowych w 2007 roku.

W Polsce uprawia się znacząco ponad 700 tys. ha rzepaku. Obok zbóż, kukurydzy i buraków cukrowych rzepak jest jedną z najważniejszych upraw. O jego popularności wśród plantatorów decydują nie tylko względy ekonomiczne, ale także duża wartość przedplonowa tej uprawy. Wpływa ona dodatnio na strukturę gleby. Rzepak, posiadając bardzo silny system korzeniowy, którym głęboko spulchnia glebę, pobiera składniki pokarmowe z głębszych jej warstw i wbudowuje w swoje tkanki.